Mwy o Newyddion

Monitro Yr Wyddfa

Ers pymtheg mlynedd bellach mae newidiadau amgylcheddol ar Yr Wyddfa wedi cael eu monitro’n fanwl, ac mae’r gwaith wedi dangos bod newidiadau yn y tymheredd, newidiadau mewn llygryddion atmosfferig a newidiadau mewn dulliau rheoli tir i gyd yn cael effaith ar y mynydd – yn fwy felly nag unrhyw amrywio naturiol.

Mae’r Wyddfa yn un o blith 12 o safleoedd ledled y DU sy’n perthyn i’r Rhwydwaith Newid Amgylcheddol, a chaiff ei ariannu ar y cyd gan Lywodraeth Cymru a’r Cyngor Cefn Gwlad. Bymtheg mlynedd yn ddiweddarach, mae’n dechrau esgor ar gasgliadau diddorol iawn…

O safbwynt llygredd atmosfferig, mae yna newyddion da. O ganlyniad uniongyrchol i ymdrech y DU i leihau gollyngiadau sylffwr deuocsid, erbyn hyn mae yna lawer llai o law asid (neu lygredd sylffwr deuocsid) yn llygru cynefinoedd naturiol Yr Wyddfa.

Ond nid yw cyflwr y cynefinoedd yn debygol o ddychwelyd i’w hen ogoniant dros nos – mae hon yn broses araf. Ac mae llygredd parhaus – nitrogen ocsid, yn bennaf yn sgil ceir, ac osôn, yn bennaf
yn sgil diwydiannau – yn dal i gael effaith andwyol ar y llystyfiant.

Bu llawer o drin a thrafod ynglyn ag a fydd yr eira’n diflannu oddi ar Yr Wyddfa ryw ddydd o ganlyniad i hinsawdd yn cynhesu. Mae’r gaeaf hwn wedi bod yn un o’r rhai cynhesaf ar gofnod, ond cawson ddigonedd o eira y llynedd a’r flwyddyn cynt.

Mae’r Rhwydwaith Newid Amgylcheddol yn ystyried y darlun mawr, ac yn ystod y pymtheg mlynedd diwethaf mae’r data’n awgrymu bod hinsawdd Yr Wyddfa wedi newid rhyw ychydig – mae tymheredd y gwanwyn a’r haf wedi codi ac mae’r gaeafau’n wlypach ac yn gynhesach.

Gan ei bod yn gynhesach ar y mynydd, cofnodwyd mwy o löynnod nag erioed o’r blaen – dyma bryfetach sy’n arwydd o newid amgylcheddol.

O safbwynt defnydd tir, mae yna newidiadau mawr wedi dod i ran yr ucheldiroedd yn ystod y deng mlynedd diwethaf, yn cynnwys gostyngiad sylweddol yn nifer y defaid. Gan fod llai o ddefaid yn pori’r llystyfiant, mae mwy o rug a glaswellt y gweunydd yn tyfu ar Yr Wyddfa, a cheir llai o
lecynnau glaswelltog. Mae hyn yn arwain at well amrywiaeth o blanhigion, sy’n newyddion da i fywyd gwyllt.

Yn ôl Dylan Lloyd, Swyddog Goruchwylio’r Amgylchedd gyda’r Cyngor Cefn Gwlad, ac un o awduron yr adroddiad: “Wrth i’r gwaith monitro fynd yn ei flaen, mi fydd Rhwydwaith Newid Amgylcheddol Yr Wyddfa yn parhau i olrhain newidiadau yn yr hinsawdd, mewn llygredd sy’n cael ei gario yn yr aer ac mewn dulliau rheoli tir, gan ddatgelu gwybodaeth werthfawr am effaith y
newidiadau yma ar gynefinoedd naturiol Yr Wyddfa.

“Mae bod yn rhan o rwydwaith ehangach o safleoedd ledled y DU yn rhoi mwy o werth i’n casgliadau. Mi allwn ni wahaniaethu rhwng amrywiadau tymor byr a phatrymau tymor hir.

"O’r herwydd, mae safleoedd y Rhwydwaith Newid Amgylcheddol yn amhrisiadwy wrth ymchwilio i iechyd yr ecosystemau sydd mor bwysig inni,” meddai i gloi.

Darllenwch yr adroddiad llawn ar wefan y Cyngor – http://www.ccgc.gov.uk/environmental-change/ecn-site.aspx?lang=cygb

Bydd casgliadau’r adroddiad yn cael eu cyflwyno a’u trafod yn ein gweithdy Monitro Safleoedd Natura 2000 Tirol yn Aberystwyth ar 21-22 Chwefror.