Mwy o Newyddion

Lansio rhestr statudol gyntaf y DU o enwau lleoedd hanesyddol

Mae adnod ar-lein newydd, sydd eisoes wedi cofnodi bron 350,000 o enwau lleoedd hanesyddol yng Nghymru gan gadw eu pwysigrwydd hanesyddol am genedlaethau, yn cael ei lansio heddiw gan Ken Skates, Ysgrifennydd yr Economi.

Nod Rhestr o Enwau Lleoedd Hanesyddol Cymru yw hyrwyddo etifeddiaeth gyfoethog Cymru o enwau lleoedd drwy’r oesoedd ac annog eu defnydd cyfoes.

Y rhestr statudol yw’r cyntaf o’i fath yn y DU ac mae’n cael ei lansio gan Ysgrifennydd yr Economi mewn digwyddiad yn yr Hen Lyfrgell yng Nghaerdydd.

Mae’r rhestr ar-lein yn tynnu enwau lleoedd ynghyd a gasglwyd o amrywiaeth o ffynonellau hanesyddol.

Mae’n rhoi cipolwg diddorol iawn ar ddefnydd tir, archaeoleg a hanes Cymru ac yn adlewyrchu sut mae enwau lleoedd wedi datblygu dros ganrifoedd o fywyd Cymru.

Dywedodd Ken Skates: “Mae enwau lleoedd hanesyddol Cymru yn rhan bwysig o’n hanes a’n diwylliant a dyna pam roedd Llywodraeth Cymru wedi gofyn am restr statudol yn ei Deddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru).

“Mae’n un o gyfres o fentrau hanesyddol arloesol a gyflwynwyd gan y Ddeddf ar gyfer Cymru ac mae’n bwysig pwysleisio bod y rhestr rydyn ni’n ei lansio heddiw, gyda bron 350,000 o gofnodion eisoes, yn ddim ond y dechrau.

"Gyda chymorth parhaus gan Lywodraeth Cymru, bydd y rhestr yn parhau i dyfu i gofnodi etifeddiaeth gyfoethog o enwau lleoedd hanesyddol ein gwlad.

"Bydd yn helpu i bwysleisio eu gwerth i’n treftadaeth ac yn annog unigolion a chyrff cyhoeddus i gadw’r enwau gwerthfawr hyn yn fyw.”

Dywedodd Dr Eurwyn Wiliam, Cadeirydd Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru a gasglodd yr enwau ar ran Llywodraeth Cymru: “Rydym yn falch iawn o gael lansio’r wefan arloesol heddiw.

"Gwerth aruthrol enwau lleoedd hanesyddol yw y gallant gofnodi pobl, arferion, henebion, neu ddigwyddiadau’r gorffennol, sydd weithiau wedi mynd yn angof, a’u gosod mewn amser ar y dirwedd.

“Mae astudio’r enwau hyn yn rhoi gwybodaeth am amgylchiadau, brwydrau, goresgyniadau, a chwyldroadau diwydiannol ac amaethyddol y gorffennol.

"Maen nhw’n elfen hynod bwysig o amgylchedd hanesyddol Cymru ac rydym yn gobeithio y bydd llawer o bobl yn mwynhau defnyddio’r wefan newydd hon i ddysgu mwy am enwau lleoedd hanesyddol Cymru a chydnabod eu gwerth.”
 Ceir Rhestr Enwau Lleoedd Hanesyddol Cymru yma: https://historicplacenames.rcahmw.gov.uk/