Mwy o Newyddion
Y potensial i arbed £650 miliwn trwy gael llai o Gynghorau
Mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi y bydd diwygio llywodraeth leol yng Nghymru yn darparu arbedion net hyd at £650 miliwn dros ddeng mlynedd.
Mae Bil Drafft Llywodraeth Leol (Cymru), sy'n cael ei gyhoeddi heddiw, yn nodi sut y mae modd gwneud arbedion sylweddol er mwyn amddiffyn gwasanaethau'r rheng flaen mewn cyfnod o alw na welwyd ei debyg o'r blaen.
O dan y Bil, bydd y 22 o gynghorau presennol yn cael eu huno i 8 neu 9, gan leihau gorbenion a bod yn gatalydd ar gyfer diwygio'r ffordd y caiff gwasanaethau eu darparu i ddinasyddion.
Rhagwelir y byddai'r uno yn talu amdanynt eu hunain cyn pen dwy neu dair blynedd, ac mae'r £650 miliwn a fyddai'n cael ei arbed yn ystyried y costau cychwynnol hyn. Byddai hefyd modd sicrhau arbedion ychwanegol trwy werthu asedau sydd dros ben.
Mae Bil Drafft heddiw yn ddechrau proses ymgynghori ffurfiol ynghylch y cynigion i uno awdurdodau lleol a gyhoeddwyd ym mis Mehefin. Gwahoddir sylwadau am y strwythur arfaethedig, gan gynnwys ai dau neu dri chyngor ddylai fod yn gwasanaethu'r Gogledd. Daw'r ymgynghoriad i ben ar 15 Chwefror 2016.
Dywedodd Leighton Andrews, y Gweinidog Gwasanaethau Cyhoeddus: "Ein gweledigaeth ar gyfer Llywodraeth Leol yw Cynghorau gweithredol sy’n gweithio i ddarparu gwasanaethau cyhoeddus modern, hygyrch o safon uchel gyda'u cymunedau lleol.
"Mae'r Bil Drafft hwn yn nodi rhaglen ddiwygio i ddiogelu dyfodol Llywodraeth Leol yng Nghymru.
"Rydym am weld Cynghorau sy'n llewyrchus, cryf, hyblyg, agored a thryloyw. Cynghorau sydd â gweledigaeth, sy'n gweithredu o dan arweinyddiaeth wych a brwdfrydedd, ac sy'n gweithio'n effeithiol gyda gweithlu'r gwasanaeth cyhoeddus a'u cymunedau i wella gwasanaethau, bywydau a lleoedd.
"Mae cyfle go iawn yma i Lywodraeth Leol wneud arbedion sylweddol i drethdalwyr ac os bydd Cynghorau'n cydweithio, yn cynllunio'n well ac yn cynnwys eu staff, mae cyfle i arbed mwy na'r £650 miliwn rydym wedi'i nodi.
"Mae hyn yn golygu mwy o arian ar gyfer gwasanaethau cyhoeddus y rheng flaen, rhagor o arian i fuddsoddi mewn cymunedau a rhagor o arian i gefnogi ffyniant economaidd lleol."
Y bwriad yw cyflwyno'r Bil i'r Cynulliad yn ystod hydref 2016, ac mae'n cael ei gyhoeddi ar ffurf drafft i geisio barn eang ar y cynigion rhwng nawr a mis Chwefror y flwyddyn nesaf.
