Mwy o Newyddion

Taclo jac y neidiwr ar hyd afonydd canolbarth Cymru

Yn ôl Cyfoeth Naturiol Cymru, mae gwaith i gael gwared â jac y neidiwr o dair afon yng nghanolbarth Cymru yn dangos arwyddion o lwyddiant.

Erbyn hyn mae cwm Ystwyth yn weddol glir o jac y neidiwr i lawr i Lanilar, ac mae’r un peth yn wir am gwm Rheidol i lawr i Aberffrwd a dyffryn Teifi i lawr i Lanbedr Pont Steffan.

Gall jac y neidiwr fod yn broblem enfawr i fywyd gwyllt. Mae’n drech na phlanhigion brodorol ac yn eu disodli. Mae’n arwain at erydu’r glannau, a gall hyn effeithio ar ansawdd y dŵr a mygu gwlâu silio pysgod, ac ar yr un pryd mae’n cyfrannu at gynyddu perygl llifogydd i lawr yr afon.

Meddai Andy Polkey, Uwch-reolwr Gwarchodfeydd Natur CNC yng Ngheredigion: “Gan fod jac y neidiwr yn tyfu ar lannau afonydd, caiff yr hadau eu cludo i lawr yr afon bob blwyddyn, gan ledu i ardaloedd newydd. Trwy daclo’r broblem yn rhannau uchaf y dalgylchoedd, rydym yn gwneud i’n harian fynd ymhellach drwy weithio i lawr yr afon a rhwystro’r planhigyn rhag ailsefydlu.

“Eisoes, rydym yn gweithio gyda Statkraft, Sefydliad Tir Gwyllt Cymru ac Ymddiriedolaeth Afonydd Teifi, ond rydym yn croesawu unrhyw help gan dirfeddianwyr, grwpiau cymunedol a buddiannau pysgota i reoli jac y neidiwr, yn enwedig mewn cynefinoedd i lawr yr afonydd lle mae mwy o bobl yn byw a lle mae’n haws cael mynediad at y glannau.”

Tom Taylor, contractwr lleol, sy’n clirio jac y neidiwr ar ran CNC. Mae Tom wedi creu blog arbennig (http://blog.himalayanbalsamwales.co.uk) er mwyn galluogi pobl i weld sut y mae’r gwaith yn dod yn ei flaen a rhoi gwybod am unrhyw jac y neidiwr a welant. Ymhellach, mae CNC wedi bod yn gweithio gyda Llywodraeth Cymru a Natural Solutions ar ap ffôn sy’n caniatáu i bobl adnabod a chofnodi lleoliad rhywogaethau goresgynnol – www.planttracker.org.uk.

Ymhellach, mae CNC yn ystyried ffyrdd newydd o ganfod a dileu rhywogaethau goresgynnol. Eleni, rhoddwyd cynnig ar ddull rheoli biolegol trwy ddefnyddio llwydni ar bedwar safle yng Nghymru. Os bydd y dull hwn yn llwyddiannus, gallai leihau’r angen i ddadwreiddio jac y neidiwr yn y dyfodol.

Ychwanegodd Andy: “Er mwyn lleihau faint o jac y neidiwr sy’n ymddangos, mae’n bwysig ei ddadwreiddio neu ei dorri sawl gwaith y flwyddyn cyn iddo gynhyrchu hadau. Rhaid inni barhau i fod yn wyliadwrus o jac y neidiwr ar hyd yr afonydd hyn, fel y gall bywyd gwyllt ffynnu ac fel y gall pobl fwynhau ac elwa ar amgylcheddau afon a gaiff eu rheoli’n briodol.”

Diddordeb mewn gwirfoddoli i ddadwreiddio jac y neidiwr yng nghwm Rheidol? Cysylltwch â’r canlynol: wwlf@cambrianwildwood.org.

Cafodd jac y neidiwr ei gyflwyno i’r DU am y tro cyntaf yn 1839 fel planhigyn gardd. Mae’n cynhyrchu miloedd o hadau bob blwyddyn, a hynny ar ffurf codau sy’n ffrwydro ac yn rhyddhau’r hadau sawl metr i ffwrdd. Gan fod yr hadau’n gallu arnofio, gall y planhigyn ymledu’n eithriadol o gyflym, gan adael y glannau a mynd ar hyd ffosydd, gwrychoedd ac ymylon ffyrdd, gan ymledu mewn coetiroedd hyd yn oed.

Trwy gael gwared â jac y neidiwr o ddalgylchoedd uchaf y tair afon hyn, mae CNC yn diogelu bywyd gwyllt a chynefinoedd hollbwysig, yn arbennig yng Ngwarchodfa Natur Grogwnion yng nghwm Ystwyth, yng Ngwarchodfa Natur Genedlaethol Coed Rheidol yng nghwm Rheidol ac yng Ngwarchodfa Natur Genedlaethol Cors Caron yn nyffryn Teifi.