> Tudalen
hafan
|
|
|
|
>
Cyfrannu
Anfonwch eich sylwadau neu syniadau aton ni |
> Erthygl
y mis
Chechnya: cyfrinach waedlyd Rwsia |
|
|
YMUNWCH Â'R YMGYRCH I DYNNU
LLUOEDD CONCWEST PRYDAIN AC AMERICA ALLAN O IRAC
|
|
MAE'R ERTHYGL HON YN SON AM YR HOLOCAUST TAWEL
AC ANWELEDIG YN CHECHNYA. CODWYD YR ERTHYGL O'R
FANER NEWYDD |
TREISIO GWRAGEDD,
POENYDIO PLANT, LLOFRUDDIO'R DYNION - MILWYR PUTIN YN CHECHNYA
HEDDIW.
|
|
Erthygl gan Krystyna Kurczab-Redlich,
Newyddiadurwraig o Wlad Pwyl.
Fe ddaeth y lori yn araf i lawr y stryd. Ar y cefn
roedd dyn ifanc yn waed i gyd a'i ddwylo a'i draed wedi'u clymu.
Stopiodd y lori a gwthiwyd y dyn ifanc i lawr a'i roi i sefyll yn
erbyn ffens. Symudodd y lori yn ei blaen a bu ffrwydriad mawr. Roedd
ffrwydron wedi chwythu corff y dyn ifanc yn ddarnau.
Mae milwyr Putin yn Chechnya wedi datblygu techneg newydd o ladd
a chael gwared ar gyrff y meirw, sef defnyddio ffrwydron i'w chwythu'n
ddarnau fel nad oes gyrff ar ôl nac unrhyw dystiolaeth i'r
llofruddio yn weddill.
|
Enghraifft o hyn oedd pentre Meskyer Yurt lle cafodd
21 o ddynion, gwragedd a phlant eu clymu gyda'i gilydd a'u chwythu'n
ddarnau a'r darnau wedyn yn cael eu claddu mewn ffos. Does dim
amheuaeth ei fod yn ddull ymarferol iawn - does dim cyrff ar ôl
i'w cyfrif. Mae'n arwyddocaol fod cwn yn Chechnya yn cloddio rhannau
o gyrff
o'r ddaear mewn gwahanol rannau o'r wlad yn ddyddiol bron.
Ond mae'r
hen ddulliau ffiaidd o boenydio a lladd yn parhau. Cafwyd hyd
i gyrff 6 dyn o Krasnostepnovskoye yn noeth gyda
chydau plastig am eu pennau. Yn Chankala yn ymyl gwersyll milwrol
Rwsaidd darganfuwyd 50 o gyrff heb lygaid, clustiau a cheilliau.
Cafwyd hyd i feddau torfol yn ymyl Grozny, Alkhan-Kala ac Argun.
|
|
Mae Cymdeithas Rwsia-Chechnya mewn cydweithrediad â Cymdeithas
Gwarchod Hawliau Dynol yn adrodd fod 509 o bobl wedi eu saethu,
64 wedi eu cymryd i ffwrdd, 168 wedi eu clwyfo'n ddifrifol a 298
wedi eu poenydio mewn un mis yn unig.
Mae'n beth cyffredin i ddynion beidio â chael eu gweld byth
eto ar ôl eu cymryd gan filwyr Rwsaidd i'w holi - a'r casgliad
anorfod yw iddyn nhw gael eu poenydio i farwolaeth. Yn Chechen
Aul mewn cyfnod o ugain diwrnod llofruddiwyd 22 o ddynion rhwng
20 a 26 oed. Roedd dau ohonyn nhw yn 15 oed. Mae'n amlwg fod milwyr
Putin yn ystyried fod ganddyn nhw hawl i ladd unrhyw wryw - gan
gynnwys plant.
Yn Chechen Aul bu 20 o gyrchoedd gan OMON a Spetsnaz sef lluoedd
yn arbenigo mewn poenydio a lladd. Yr hyn sy'n digwydd fel arfer
yw bod pentre yn cael ei gylchynu'n llwyr gan danciau a loriau
Rwsaidd gydag un cerbyd sy'n cael ei alw'n "gerbyd puro".
Yn ystod y cyrchoedd hyn ar y pentrefi mae'r milwyr yn lladrata
pob eiddo personol o werth ond nid dyna'r cyfan. Yn ôl llygad-dyst
Zurha o Enikaloi fe ddaeth tua 100 o gerbydau i gyd yn llawn o
filwyr. "Fe redon ni allan i gwrdd a nhw gyda'n dogfennau
yn ein dwylo. Fe ddaeth 20 ohonyn nhw, yn arfog ac heb siafo, yn
drewi o fodca ac yn gwisgo mygydau i mewn i glos y ty. Roedden
nhw'n rhegi'n ofnadwy. Fe gymron nhw fy mhapurau swyddogol i a'u
rhwygo o flaen fy llygaid. Roeddwn i wedi talu 500 rwbl amdanyn
nhw. Yna fe aethon nhw i dy fy nghymdogion, y teulu Magomedova.
Fe glywon ni swn saethu a sgrechiadau'r ferch Aminat. Fe waeddodd
ei brawd Ahmed 'Gadewch hi i fod - lladdwch ni yn lle hynny.' Wedyn
bu swn saethu. Edrychais i drwy'r ffenest a gweld un o filwyr OMON
yn hanner noeth yn gorwedd ar ben Aminat. Roedd hi'n gwaedu o glwyfau
ar ôl ei saethu. Gwaeddodd milwr arall, 'Brysia ,Kolya, tra
bod hi'n dal yn gynnes.'"
Weithiau mae'r byw yn Chechnya yn eiddigeddus o'r marw megis yn
Zernovodsk lle daeth y milwyr a gorfodi'r pentre cyfan allan i
gae. Yno gorfodwyd pawb i wylio'r gwragedd yn cael eu treisio.
Pan geisiodd y dynion ymyrryd fe'u clymwyd hwy wrth y cerbydau
a'u treisio nhw hefyd. Cafodd Nurdi Dayeyev oedd yn hanner dall
ei boenydio drwy yrru hoelion drwy ei ddwylo a'i draed am fod y
milwyr yn amau ei fod mewn cysylltiad â'r gwrthryfelwyr.
Pan gafodd ei deulu hyd i'w gorff roedd llaw wedi'i thorri i ffwrdd.
Cafwyd hyd i gorff pentrefwr arall Aldan Manayev ond roedd y corff
heb ben. Gorfodwyd teuluoedd y ddau i arwyddo papurau yn dweud
fod y ddau wedi chwythu eu hunain i fyny. Ar ôl y digwyddiad
yma fe ymunodd 45 o ddynion y pentre â'r gwrthryfelwyr yn
y mynyddoedd.
|
Y peth mwyaf cyffredin yw fod dynion yn diflannu'n llwyr. Wedyn
mae eu teuluoedd yn gorfod mynd i'r canolfannau milwrol i ofyn a
ydyn nhw yno. Os yw'n bosibl dod o hyd iddyn nhw mae'n bosibl y bydd
modd eu prynu nhw nôl. Y pris am gael person yn ôl yn
fyw yw mil o ddoleri ac mae'r pris am gorff yn uchel hefyd. Os byddan
nhw'n methu dod o hyd i'w perthnasau mae teuluoedd yn danfon llythyron
at Putin ac yn llanw deisebau - ond yn ofer.
|
|
Os bydd rhai'n dychwelyd ar ôl eu cipio maen
nhw'n dod yn ôl wedi eu niweidio'n gorfforol - arennau'n gwaedu,
ysgyfaint yn gwaedu, methu clywed neu weld, esgyrn wedi'u torri,
a'u gwneud yn analluog i gael plant oherwydd niwed i'w organau rhywiol.
(Newyddiadurwraig o Wlad Pwyl yw Krystyna Kurczab-Redlich a dreuliodd
gyfnod hir yn Chechnya.)
|
Mwy o wybodaeth am Chechnya
ar gael fan hyn.
|
NEWYDD
Gwybodaeth
gyfredol am Chechnya.
Cliciwch
ar y ddelwedd.
|
|
|
Mwy o erthyglau ar gael ar safwe'r Faner
Newydd
|