http://www.y-cymro.comY Cymro Stori 5 - Swyn <p><strong>Syniad Swyn gan Eurgain Haf</strong></p> <p>&ldquo;Mae&rsquo;n bleser gen i, Yr Uwch Ddewin Rhydderch y Rhyfeddod, gyflwyno&rsquo;r wobr am &lsquo;Ddisgybl Disgleiriaf y Flwyddyn&rsquo; &nbsp;i Swyn Ann Tomos. Llongyfarchiadau mawr iawn i ti gan bawb yn Ysgol Rhyd yr Hud.&rdquo;</p> <p>Cododd Swyn Ann o&rsquo;i sedd i s&#373;n bonllefau byddarol ei chyd-ddisgyblion. &nbsp;Teimlai fel petai&rsquo;n troedio ar aer wrth iddi gamu i fyny&rsquo;r grisiau i&rsquo;r llwyfan. Hynny, nes iddi edrych i lawr ar ei hesgidiau sgleiniog du a sylwi bod adenydd wedi sbrowtio ohonynt a&rsquo;i bod mewn gwirionedd yn hedfan. Yn feddyliol ac yn gorfforol. Cymaint oedd grym ei doniau hud erbyn hyn, roedd hi&rsquo;n gallu troi ei theimladau yn realiti!&nbsp;</p> <p>Dyma oedd gwireddu breuddwyd iddi. Roedd hi wedi llwyddo i ennill gwobr yng Nghystadleuaeth Calan Gaeaf yr ysgol o&rsquo;r diwedd. Ac wrth iddi dderbyn y gwpan hardd gan y Prifathro Rhydderch y Rhyfeddod, ac yntau yn gwenu fel gi&acirc;t arni o dan ei drwyn llawn defaid, teimlai ar ben ei digon. Ond yn sydyn, wrth i&rsquo;w dwylo gyffwrdd y gwpan, teimlodd y metel arian yn meddalu fel hylif ac yn anweddu. Diflannodd y gwpan. Distawodd y dorf. A deffrodd Swyn Ann! &nbsp;</p> <p>&ldquo;Swyn, brysia nei di, neu mi fyddi di&rsquo;n hwyr i&rsquo;r ysgol eto!&rdquo; gwaeddodd ei mam o waelod y grisiau. Rhwbiodd Swyn yr Huwcyn Cwsg o&rsquo;i llygaid, taflu ei gwisg ysgol amdani, clymu ei chlogyn am ei gwddf a phlanu ei het big am ei phen.</p> <p>&ldquo;Dyma ti cariad, dy focs bwyd gyda thocyn ychwanegol o deisen dalan poethion a moron i dy gadw&rsquo;n effro yn yr ysgol yna, rhag bod dy athrawes yn cwyno dy fod yn syrthio i gysgu yn dy wersi eto,&rdquo; ffysiodd ei Mam. &ldquo;A chymer fenthyg fy ysgub i. Mae&rsquo;n llawer cynt na dy un di.&rdquo;</p> <p>Erbyn i Swyn gyrraedd Ysgol Rhyd yr Hud roedd y wers gyntaf wedi dechrau. Ceisiodd sleifio at ei desg heb i neb sylwi.</p> <p>&ldquo;Ble ti &lsquo;di bod?&rdquo; sibrydodd Rhithwen, ei ffrind gorau. &ldquo;Dwi wedi bod yn gwneud esgusodion drosto ti, ond dwi&rsquo;n amau&rsquo;n fawr os yw Hilda&rsquo;n coelio gair.&rdquo;&nbsp;</p> <p>SLAM! Neidiodd y ddwy allan o&rsquo;u crwyn wrth i law haearnaidd Hilda Hylldrem daro&rsquo;r ddesg. Roedd gwythiennau coch cynddaredd wedi ymddangos ar ei chroen lliw gwsberis ac roedd ei llygaid cath gwyllt yn fflachio fel mellt.</p> <p>&ldquo;Swn-An, neu Swyn An-obeithiol ddylwn i ei ddweud. Pleser o&rsquo;r mwyaf yw cael dy gwmni di y bore &lsquo;ma,&rdquo; hisiodd drwy&rsquo;r bylchau yn ei dannedd.&nbsp;</p> <p>&ldquo;A chan dy fod mor eiddgar i drafod dy waith cartref efo dy ffrind, beth am i ti fod y cyntaf i s&ocirc;n am dy syniad hudolus di ar gyfer y Cystadlaethau Calan Gaeaf,&rdquo; crechwenodd yr athrawes gan lyfu ei gweflau gyda&rsquo;i thafod miniog fel rasel.</p> <p>Llyncodd Swyn ei phoen yn araf. Dyna&rsquo;r rheswm ei bod wedi cysgu&rsquo;n hwyr. Bu i fyny tan berfeddion neithiwr yn crafu ei phen am swyn addas i&rsquo;w berfformio o flaen pawb ar Noswyl Calan Gaeaf. Ond ni lwyddodd i ysgrifennu gair.</p> <p>Felly roedd Hilda Hylldrem yn llygad ei lle. Roedd hi&rsquo;n an-obeithiol pan oedd yn fater o ddefnyddio ei doniau hud a lledrith. Mewn gair doedd ganddi ddim galluoedd goruwchnaturiol o gwbl, er mawr siom i weddill ei theulu.&nbsp;</p> <p>Roedd ei mam, Heddys Llawfelys yn enwog i bawb am ei meddyginiaethau wedi eu gwneud o blanhigion y maes a allai wella unrhyw salwch dan haul. Ei thad, Gwyddno wedyn oedd y dyfeisydd mwyaf medrus am filltiroedd, ac roedd ei ysgubau p&#373;er tyrbo yn gwerthu fel slecs ar hyd a lled y byd hud a lledrith. Ond testun edmygedd mwyaf Swyn Ann oedd ei chwaer fawr, Swyn Gyfaredd. Roedd Swyn Gyfaredd wedi ennill Cwpan &lsquo;Disgybl Disgleiriaf&rsquo; Ysgol Rhyd yr Hud bum gwaith yn olynol. &nbsp;Roedd hi yn gallu darllen cyfrinachau cudd y s&ecirc;r ac erbyn hyn i ffwrdd yng Ngholeg Caerhud yn astudio s&ecirc;r-ddewiniaeth.&nbsp;</p> <p>Tynnodd Swyn ei llyfr o&rsquo;i bag ac agorodd y dudalen ar ei gwaith cartref. &nbsp;Cipiodd Hilda Hylldrem ei llyfr a&rsquo;i ddangos i bawb. &nbsp;&ldquo;O! Edrychwch bawb. Mae syniad Swyn Ann ar gyfer troi pethau yn anweledig mor WYCH fel ei bod wedi llwyddo i wneud geiriau ei gwaith cartref i ddiflannu oddi ar y dudalen! Ha-ha! Da iawn ti Swyn Ann,&rdquo; chwarddodd yn sbeitlyd.</p> <p>Y funud honno gwedd&iuml;ai Swyn Ann am gael bod yn anweledig. Roedd pob llygaid yn syllu arni. Gwrandawodd yn ddigalon ar syniadau pawb arall yn y dosbarth gan eiddigeddu at syniad Malan am sut i droi eira yn hufen i&acirc; ac at ddyfais Berwyn sef beic y gallech chi ei leihau i ffitio yn eich poced. Chwarddodd pawb wrth i Myrddin egluro ei syniad am swyn a fyddai&rsquo;n gallu troi pigo trwyn yn dda-da melys i&rsquo;w bwyta. Ych-a-fi!</p> <p>Y noson honno teimlai Swyn-Ann yn benisel iawn. Ond cododd ei chalon pan fflachiodd ei chrisial hud yn ei hystafell wely ac ymddangosodd wyneb cl&ecirc;n Swyn Gyfaredd yn y gwydr.</p> <p>&ldquo;Hei chwaer fach, cwyd dy galon. Mae&rsquo;r s&ecirc;r a&rsquo;r lleuad wedi cytuno i&rsquo;n helpu ni. Felly mae angen i ti wrando&rsquo;n ofalus ar yr hyn sydd gen i i&rsquo;w ddweud,&rdquo; meddai.</p> <p>Noswyl Calan Gaeaf roedd pawb wedi ymgynnull ar iard yr ysgol. Roedd hi&rsquo;n noson dywyll ac oer ond roedd pawb yn llawn cyffro i weld arddangosfa swynion dosbarth Hilda Hylldrem. Pan ddaeth tro Swyn Ann teimlai&rsquo;n swp s&acirc;l. Ond clywai lais ei chwaer fawr yn adleisio yn ei phen.</p> <p>&ldquo;Y cyfan sy&rsquo;n rhaid i ti ei wneud yw pwyntio dy hudlath at y lleuad lawn ac adrodd y geiriau yma:<br /> &nbsp;&nbsp; &nbsp;&nbsp;&nbsp; &nbsp;Lleuad lawn, rwyt mor fendigedig,<br /> Mewn dim o dro byddi&rsquo;n anweledig.&rdquo;</p> <p>Felly dyna wnaeth hi. Ond ddigwyddodd ddim byd a dechreuodd pawb anesmwytho. Edrychodd Swyn Ann yn ymbilgar ar y dyn yn y lleuad a gallai daeru ei fod wedi rhoi winc slei arni. Ac yn raddol bach dechreuodd cysgod du ymledu ar draws y lleuad fel rhywun yn tynnu&rsquo;r cyrten. Mewn dim o dro roedd wyneb crwn y lleuad wedi diflannu yn llwyr.</p> <p>Clapiodd pawb yn uchel. Pawb ond Hilda Hylldrem. Gwyddai hi yn iawn mai diffyg ar y lleuad neu eclips roedd hi newydd ei weld. Ond sut? Doedd &nbsp;yr eclips nesaf ddim i fod i ddigwydd tan y gwanwyn.&nbsp;</p> <p>Tybed a oedd gan Swyn Ann ddoniau hud arbennig wedi&rsquo;r cyfan a allai ddylanwadu ar y lleuad a&rsquo;r s&ecirc;r?</p> <p>Drannoeth fel rhan o&rsquo;r gwasanaeth boreol cyhoeddodd Yr Uwch Ddewin Rhydderch y Rhyfeddod enwau enillwyr Cystadlaethau Calan Gaeaf Ysgol Rhyd yr Hud. Ac fe gafodd Swyn Ann sioc i ddarganfod mai hi oedd enillydd y wobr am &lsquo;Ddisgybl Mwyaf Addawol&rsquo; y flwyddyn. Dyma wireddu breuddwyd!</p> <p>&nbsp;</p> http://www.y-cymro.com/darllenadatblyga/i/2237/ 2014-11-03T00:00:00+1:00 Stori 4 - Mynd Amdani <p><strong>&lsquo;Mynd amdani.&rsquo; gan Bethan Gwanas.</strong></p> <p>Gweld Jazz Carlin yn crio wrth wrando ar Hen Wlad fy Nhadau yn y pwll nofio wnaeth o. Do&rsquo;n i ddim yn nabod y ddynes a doedd fawr o bwys gen i pwy fysa&rsquo;n ennill be yn Gemau&rsquo;r Gymanwlad (dyna ydi Commonwealth Games yn Gymraeg meddai Dad) ond doedd &rsquo;na&rsquo;m byd arall ar y teli.</p> <p>Ro&rsquo;n i wedi cael llond bol o glywed anthem Lloegr erbyn hynny, ac roedd gweld baner y Ddraig Goch yn sioc. Mwya sydyn, ar ganol &lsquo;Gwlad, gwlad,&rsquo; wnes i ddechra crio wrth weld y ddynes Jazz &rsquo;ma yn crio. Ro&rsquo;n i ar fy mhen fy hun, diolch byth, felly welodd Dad mohona i. Ro&rsquo;n i mor falch ohoni, er nad o&rsquo;n i rioed wedi&rsquo;i gweld hi o&rsquo;r blaen. Rhywun o Gymru yn curo pawb arall!&nbsp;</p> <p>A dyna pryd wnes i benderfynu &ndash; dwi isio gwneud hynna. Dwi isio medal aur am fy ngwddw a chlywed Hen Wlad Fy Nhadau &ndash; a gwneud i bobol eraill grio am eu bod nhw mor falch ohona i.</p> <p>11 oed o&rsquo;n i, ac roedd y Gemau bob 4 blynedd&#8230; yn Awstralia fysa gemau 2018, pan fyswn i&rsquo;n 15 oed. A nago&rsquo;on, do&rsquo;n i ddim yn rhy ifanc, roedd &rsquo;na hogan 13 oed o&rsquo;r Shetlands newydd gael 3ydd am nofio.&nbsp;</p> <p>Ro&rsquo;n i wastad wedi bod yn dda am nofio. Coesau hir a breichiau cry hogyn ffarm, ond ro&rsquo;n i&rsquo;n byw ynghanol nunlle. Roedd gynnon ni lyn llawn hwyaid ar y ffarm, ond doedd &rsquo;na ddim pyllau nofio maint Olympic ffor &rsquo;ma m&ecirc;t, dim trac athletau chwaith a dwi&rsquo;n meddwl mai yn Manceinion mae&rsquo;r Velodrome agosa. Doedd hi ddim yn mynd i fod yn hawdd dod yn bencampwr mewn dim, nagoedd?</p> <p>Ro&rsquo;n i&rsquo;n dda am redeg hefyd, yn curo pawb yn yr ysgol am y 100m a&rsquo;r 200, ond nath hyd yn oed Usain Bolt ddim ennill medal aur yn yr Olympics nes roedd o&rsquo;n 21 oed. Mae angen tyfu cyhyrau dyn i fedru cystadlu ar y lefel yna. Felly nofio amdani.&nbsp;</p> <p>Ond do&rsquo;n i rioed wedi cystadlu am nofio, ddim hyd yn oed yn yr Urdd. Ers i Mam farw, ro&rsquo;n i wastad wedi bod yn rhy brysur yn helpu Dad ar y ffarm. Dim ond pobl oedd yn perthyn i Glwb Nofio fyddai&rsquo;n cystadlu go iawn. Ond ro&rsquo;n i&rsquo;n benderfynol, felly es i draw i&rsquo;r pwll ar fy meic a rhoi fy enw i lawr.</p> <p>Pan gerddais i allan o&rsquo;r stafell newid yn fy nhryncs mawr coch ar y noson ymarfer, mi sbiodd pawb yn wirion arna i. Roedd y bechgyn eraill i gyd mewn tryncs bach tynn, oedd yn dangos bob dim ac yn gwisgo capiau nofio. Ro&rsquo;n i&rsquo;n gwybod bod dwy ferch yn chwerthin ar fy mhen i a &rsquo;nhryncs, ond stwffio nhw. Mi gerddais i at Ben, yr hyfforddwr, heb sbio arnyn nhw.</p> <p>&lsquo;Hm. Mi fyddi di angen tryncs newydd os wyt ti am ddal ati efo ni,&rsquo; meddai Ben. &lsquo;Mewn &acirc; chdi ta. Dull rhydd yn gynta, deg hyd o&rsquo;r pwll, i mi gael gweld sut si&acirc;p sy arnat ti.&rsquo;<br /> Goggles mlaen, ac i mewn &acirc; fi. Es i fel tr&ecirc;n, gan anadlu cyn lleied &acirc; phosib. Ar &ocirc;l deg hyd o&rsquo;r pwll, wnes i stopio a throi i sbio ar Ben. Mi nodiodd ei ben a gwenu.<br /> &lsquo;Ddim yn ddrwg, Dan, ddim yn ddrwg o gwbwl...&rsquo;</p> <p>Doedd y merched ddim yn giglan rwan, ond yn sbio arna i efo cegau fatha pysgod.&nbsp;<br /> &lsquo;Iawn, genod?&rsquo; medda fi, cyn bomio i lawr y pwll eto a gwneud smonach o fy flip turn a chrafu nghefn nes ro&rsquo;n i&rsquo;n gwingo. Fflip go iawn.</p> <p>O hynny mlaen, fues i&rsquo;n nofio bob dydd. Yn y llyn dros yr haf &ndash; nes iddi fynd yn rhy oer, ac yn y pwll nofio bob cyfle gawn i. Wnes i ofyn am dryncs nofio call yn bresant pen-blwydd, a goleuadau i&rsquo;r beic, achos wrth i&rsquo;r haf ddiflannu, roedd hi&rsquo;n dywyll erbyn i mi feicio adre, ac yn dywyll yn y bore hefyd. Roedd Dad yn rhy brysur i roi lifft i mi yn y pic yp, a do&rsquo;n i&rsquo;m isio gofyn chwaith.&nbsp;</p> <p>Mi wnes i bwynt o fod y cynta i mewn i&rsquo;r pwll a&rsquo;r un ola i ddod allan. Os ti isio cyrraedd y top, ti&rsquo;n gorfod rhoi 150%, a dyna wnes i. Ar &ocirc;l blwyddyn, roedd fy flip turns i wedi gwella&rsquo;n arw &ndash; dim mwy o waldio mhen na chrafu nghefn yn erbyn yr ochr. Ac roedd nofio efo flippers wedi datblygu cyhyrau fy nghoesa i.</p> <p>&lsquo;Mae gen ti goesa fatha bustach...&rsquo; meddai Dad pan welodd o fi yn fy nhr&ocirc;ns ar y landing un bore.</p> <p>Pan ges i fy ras gynta, ddoth Dad i ngweld i. Er nad o&rsquo;n i wedi arfer llawer efo starting blocks, wnes i guro&rsquo;r lleill o bell, ac mi wenodd Dad a phrynu Kebab i mi cyn mynd adre.&nbsp;</p> <p>Wnes i ennill yn chwaraeon yr Urdd yn Abertawe, a dyna pryd sylwodd un o hyfforddwyr Cymru arna i &ndash; hyfforddwr Jazz Carlin, neb llai. Wel, ro&rsquo;n i&rsquo;n bell o flaen y lleill wedi&rsquo;r cwbl.&nbsp;</p> <p>Mi ddywedodd bod gen i dalent, &ldquo;amazing talent, actually.&rdquo;</p> <p>A dyma fi rwan, mewn tryncs coch, gwyn a gwyrdd yn y pwll anhygoel yma yn Queensland. Dwi wedi cyrraedd y rownd derfynol, a dwi&rsquo;n gwybod bod Dad draw fan&rsquo;cw ynghanol y Dreigiau Coch yn y pen draw. Maen nhw&rsquo;n chwifio&rsquo;n wirion wrth i fy enw i gael ei gyhoeddi:<br /> &lsquo;Daniel Jones, representing Wales.&rsquo;</p> <p>Dwi&rsquo;n gosod fy goggles yn eu lle ac yn dringo ar y bloc. Does gen i&rsquo;m gobaith mwnci o guro&rsquo;r boi sgwyddau wardrob o Awstralia, ond eto, does wybod nag oes? Yr un sydd isio fo fwya, yr un sydd &acirc;&rsquo;r mwya o d&acirc;n yn ei fol sy&rsquo;n curo. A dwi isio hyn. Dwi isio clywed &lsquo;Hen Wlad fy Nhadau&rsquo; a gweld Dad yn crio &ndash; am y rhesymau iawn. Pan fydd y bl&icirc;p &rsquo;na&rsquo;n dod, dwi&rsquo;n mynd amdani.&nbsp;<br /> Bl&icirc;p...</p> http://www.y-cymro.com/darllenadatblyga/i/2236/ 2014-10-27T00:00:00+1:00 Stori 2 - Ar lan y m&ocirc;r <p><strong>Ar lan y m&ocirc;r gan Elin Meek</strong></p> <p>&ldquo;Am ddiwrnod braf!&rdquo; meddai Mam un amser brecwast yn ystod gwyliau&rsquo;r haf. &ldquo;Mae&rsquo;r haul yn tywynnu&rsquo;n gynnes a does dim cwmwl yn yr awyr. Mae&rsquo;n rhaid i ni fynd i lan y m&ocirc;r heddiw, Morgan a Nia.&rdquo;</p> <p>&ldquo;Hwr&ecirc;!&rdquo; gwaeddais yn llawn cyffro.</p> <p>&ldquo;Hwr&ecirc;! Hwr&ecirc;! Hwr&ecirc;!&rdquo; gwaeddodd Nia, fy chwaer fach, a gwneud i Mam a minnau chwerthin.</p> <p>Aeth Mam i godi Nia o&rsquo;r gadair uchel. &ldquo;Ar &ocirc;l brecwast, beth am i ti gasglu dy bethau, Morgan?&rdquo; awgrymodd Mam. &ldquo;Beth sydd ei angen i fynd i lan y m&ocirc;r, dwed?&rdquo;</p> <p>&ldquo;W&hellip; bwced, rhaw, tryncs nofio, tywel &#8230;&rdquo; meddwn i.</p> <p>&ldquo;Ie, dyna ti. Ond dwi wedi meddwl am rywbeth arall, a tithau wedi dysgu nofio mor dda. Fe awn ni i&rsquo;r siop fach ar y traeth i&rsquo;w gael e.&rdquo;</p> <p>Doedd y daith yn y car ddim yn hir, ond ro&rsquo;n i ar bigau&rsquo;r drain eisiau cyrraedd. Am beth arall roedd Mam wedi meddwl, tybed? Gwasgais fy nhrwyn yn erbyn ffenest y car a cheisio dyfalu &ndash; tryncs newydd, p&ecirc;l fawr blastig, neu beth?</p> <p>O&rsquo;r diwedd, daeth y m&ocirc;r i&rsquo;r golwg.</p> <p>&ldquo;Dyna&rsquo;r m&ocirc;r!&rdquo; gwaeddais.</p> <p>&ldquo;M&ocirc;r, m&ocirc;r, m&ocirc;r!&rdquo; gwaeddodd Nia.</p> <p>Ar &ocirc;l cyrraedd, aethon ni&rsquo;n syth i&rsquo;r siop fach. Roedd hi&rsquo;n gwerthu pob math o bethau: bwcedi, rhawiau, tywelion a hufen i&acirc;. Ond aeth Mam draw at y byrddau bach sy&rsquo;n gallu arnofio ar y tonnau. Ac, er mawr syndod i mi, meddai hi, &ldquo;Dewis yr un rwyt ti&rsquo;n ei hoffi, Morgan.&rdquo;</p> <p>Ro&rsquo;n i&rsquo;n gwybod yn union pa fwrdd i&rsquo;w ddewis: un glas &acirc; llun pen siarc arno. Roedd dannedd y siarc yn edrych yn finiog, finiog!</p> <p>Carion ni bopeth i&rsquo;r traeth a gosod ein pabell fach las. &ldquo;Mae hwn yn lle da, Morgan. Dy&rsquo;n ni ddim yn rhy bell o&rsquo;r baneri,&rdquo; meddai Mam.</p> <p>&ldquo;Y baneri coch a melyn?&rdquo; gofynnais.</p> <p>&ldquo;Ie,&rdquo; atebodd Mam. &ldquo;Wyt ti&rsquo;n cofio beth yw ystyr y baneri, Morgan?&rdquo;</p> <p>&ldquo;Ydw,&rdquo; atebais yn falch. &ldquo;Mae&rsquo;n saff i ti nofio rhwng y baneri coch a melyn, achos dyna lle mae&rsquo;r gwarchodwyr bywyd yn gwylio.&rdquo;</p> <p>&ldquo;Yn hollol,&rdquo; meddai Mam. &ldquo;Dacw nhw draw fan &rsquo;na. Coch a melyn yw lliw eu dillad nhw, hefyd. Os bydd rhywun mewn perygl yn y m&ocirc;r, maen nhw&rsquo;n gallu mynd yn syth i helpu. Neu os bydd plentyn bach ar goll, maen nhw&rsquo;n dod o hyd i Mam neu Dad.&rdquo;</p> <p>Ar &ocirc;l i mi newid, meddai Mam, &ldquo;Rho&rsquo;r tennyn y bwrdd am dy arddwrn fel nad wyt ti&rsquo;n ei golli fe. Dwyt ti ddim eisiau i&rsquo;r siarc nofio i ffwrdd, wyt ti?&rdquo;</p> <p>I ffwrdd &acirc; ni am y baneri coch a melyn. Roedd llawer o bobl yn y d&#373;r, rhai&rsquo;n nofio, ac eraill ar eu byrddau. Roedd s&#373;n y tonnau, sgrechian a chwerthin hapus yn llenwi fy nghlustiau.</p> <p>Rhoddais flaenau fy nhraed yn y m&ocirc;r. O! Roedd y d&#373;r yn oer. Ond mentrais yn bellach, gam wrth gam, a dal y bwrdd o&rsquo;m blaen nes bod y d&#373;r at fy nghanol.</p> <p>&ldquo;Paid &acirc; mynd dim pellach nawr, Morgan!&rdquo; rhybuddiodd Mam. &ldquo;Aros i don ddod, a neidia ar dy fwrdd!&rdquo;</p> <p>Doedd dim rhaid aros yn hir.</p> <p>&ldquo;Ton!&rdquo; gwaeddais. Arhosais i&rsquo;r don godi, yna, neidiais fel fy mod yn gorwedd ar fy mol ar y bwrdd. Yna &hellip; Wiii!! Teimlais y don yn fy nghario, yn fy ngwthio ymlaen yn yr ewyn gwyn nes i&rsquo;r bwrdd gyrraedd y lan. Waw! Am deimlad braf!</p> <p>&ldquo;Da iawn, Morgan!&rdquo; gwenodd Mam. &ldquo;Dwi&rsquo;n mynd &acirc; Nia &rsquo;n&ocirc;l nawr. Ond fe fydda i&rsquo;n dy wylio di. Rwyt ti&rsquo;n cofio lle ry&rsquo;n ni, on&rsquo;d wyt ti?&rdquo;</p> <p>&ldquo;Ydw, yn y babell las. Ond mae&rsquo;r siarc eisiau reidio&rsquo;r tonnau eto!&rdquo; gwaeddais.</p> <p>Yn llawn cyffro, codais a rhedeg &rsquo;n&ocirc;l i mewn i&rsquo;r d&#373;r. Roedd y don nesaf hyd yn oed yn fwy, a sgrechiais yn uchel wrth gael fy nghario i&rsquo;r lan. Ro&rsquo;n i wrth fy modd! Dyna fel buodd hi wedyn; ton ar &ocirc;l ton ar &ocirc;l ton nes i mi flino&rsquo;n l&acirc;n. Roedd y siarc wedi blino hefyd!</p> <p>Erbyn hyn, ro&rsquo;n i&rsquo;n teimlo fel cael diod boeth a brechdan. Codais y bwrdd a chwilio am y babell las. Ond doedd dim s&ocirc;n amdani. Oedd Mam a Nia wedi mynd? Chwiliais y traeth . . . roedd sawl pabell arall yno . . . un goch, un &acirc; streipiau coch a glas, ond dim un las. Ble roedd Mam? Ble roedd Nia?</p> <p>&ldquo;O na!&rdquo; meddyliais. Cydiais yn dynn yn y bwrdd. Er chwilio a chwilio, doedd dim golwg o Mam a Nia. Ro&rsquo;n i&rsquo;n wlyb, yn oer ac yn ofnus iawn. Yn sydyn, doedd bod ar y traeth ddim yn hwyl o gwbl.</p> <p>Yna, cofiais am y baneri coch a melyn. Gwelais y gwarchodwr bywyd mewn crys melyn a throwsus byr coch. Cerddais ato i gael help.</p> <p>&ldquo;Dwi wedi colli Mam a Nia,&rdquo; meddwn i wrth y gwarchodwr.</p> <p>&ldquo;Paid &acirc; phoeni,&rdquo; meddai a gwenu&rsquo;n garedig. &ldquo;Fe rown ni neges i Mam ddod i dy n&ocirc;l di nawr. Beth yw ei henw hi?&rdquo;</p> <p>&ldquo;Bethan,&rdquo; atebais. &ldquo;Bethan Thomas.&rdquo;</p> <p>Cododd ei radio a siarad &acirc;&rsquo;r gwarchodwyr eraill. Wedyn, clywais s&#373;n mawr yn dod o uchelseinydd a llais yn dweud, &ldquo;A wnaiff Bethan Thomas ddod at y gwarchodwr rhwng y baneri coch a melyn, os gwelwch yn dda.&rdquo;</p> <p>&ldquo;Fe ddaw hi mewn chwinciad chwannen, fe gei di weld.&rdquo; meddai&rsquo;r gwarchodwr.</p> <p>Edrychais o&rsquo;m cwmpas . . . a gweld rhywun yn rhedeg aton ni. Mam oedd hi, a Nia gyda hi!</p> <p>&ldquo;Dyna ti, Morgan!&rdquo; meddai Mam a rhoi cwtsh fawr i mi. &ldquo;Rhaid bod y tonnau wedi dy wthio draw. Un eiliad ro&rsquo;t ti yno, a&rsquo;r eiliad nesaf, doedd dim s&ocirc;n amdanat ti. Diolch byth am y gwarchodwyr bywyd, ynte, Morgan?&rdquo;</p> <p>&ldquo;Ie,&rdquo; meddwn i, a throi at y gwarchodwr. &ldquo;Diolch yn fawr i chi am ddod o hyd i Mam.&rdquo;</p> <p>&ldquo;Fe wnest ti&rsquo;r peth iawn, Morgan, yn dod ata&rsquo; i,&rdquo; meddai&rsquo;r gwarchodwr. &ldquo;Da iawn ti.&rdquo;</p> <p>Cyn pen dim, ro&rsquo;n ni&rsquo;n tri &rsquo;n&ocirc;l yn y babell las yn cael diod a brechdan.</p> <p>&ldquo;Am ddiwrnod cyffrous!&rdquo; meddwn i wrth Mam a Nia. &ldquo;Dwi wedi mwynhau, a&rsquo;r siarc hefyd!&rdquo;</p> <p>&ldquo;Siarc, siarc, siarc!&rdquo; gwaeddodd Nia, a chwarddodd Mam a fi.</p> <p>&nbsp;</p> http://www.y-cymro.com/darllenadatblyga/i/2228/ 2014-10-08T00:00:00+1:00 Y Cymro yn cefnogi ymgyrch Darllena.Datblyga <p>Mae elusennau amlwg, sefydliadau, athrawon ac awduron plant wedi&nbsp;lansio cenhadaeth genedlaethol yng Nghymru i gael pob plentyn 11 oed yn darllen yn dda erbyn 2025.</p> <p><span style="line-height: 1.6em;">Mae&#39;r glymblaid o&#39;r enw Darllena.Datblyga,&nbsp;yn symbylu cenedl gyfan i chwarae ei rhan wrth wneud i hyn ddigwydd.</span></p> <p><span style="line-height: 1.6em;">Darllen yw&#39;r allwedd i ddyfodol plentyn; mae&#39;n helpu i ddatgloi eu potensial ac yn agor byd o bosibiliadau a chyfleoedd. Fodd bynnag, bob blwyddyn, &lsquo;mae pedwar o bob deg (40%) o blant 11 oed yng Nghymru yn meddu ar sgiliau darllen sydd o dan eu hoed cronolegol&rsquo; [Adroddiad Estyn 2010-11]. Mewn adroddiad gafodd ei gyhoeddi yn ddiweddar gan Lywodraeth Cymru sydd yn dangos Prawf Llythrenedd Cenedlaethol dangosir fod plant sy&#39;n byw mewn ardaloedd difreintiedig ddim yn llwyddo cystal &acirc;&#39;u cyfoedion sydd yn darllen gyda&rsquo;u rheini mewn ardaloedd mwy cefnog.</span></p> <p><span style="line-height: 1.6em;">Mae adroddiad y glymblaid Darllena.Datblyga o&rsquo;r enw &lsquo;Darllen ar gyfer Dyfodol Teg&rsquo; wedi canfod hefyd y byddai CDG (Cynnyrch Domestig Gros) yn 2025 wedi bod &pound;32 biliwn yn uwch petai camau wedi eu cymryd i sicrhau bod pob plentyn yn darllen yn dda erbyn iddynt gyrraedd 11 oed.</span></p> <p><span style="line-height: 1.6em;">Canfu&#39;r adroddiad hefyd:</span></p> <p><span style="line-height: 1.6em;">* dywedodd 73% o&#39;r merched rhwng 8 i 11 mlwydd oed eu bod wedi mwynhau darllen o gymharu &acirc; 59% o fechgyn.</span></p> <p>*&nbsp;nid yw plant yn darllen digon y tu allan i&rsquo;r ysgol, neu gyda&#39;u tadau. Ymysg plant pum mlwydd oed y mae eu tadau yn darllen iddynt bob dydd, mae rhain hanner blwyddyn o flaen eu cyfoedion gyda&rsquo;u darllen o gymharu &acirc; phlant sydd yn darllen unwaith yr wythnos.</p> <p><span style="line-height: 1.6em;">Nod Darllena. Datblyga yw creu cenedl o ddarllenwyr cryf trwy:</span></p> <p><span style="line-height: 1.6em;">*&nbsp;cefnogi rhieni i ddarllen gyda phlant ifanc am ddeng munud y dydd</span></p> <p>*&nbsp;annog y cyhoedd i wirfoddoli i helpu plant dan anfantais i wella eu darllen</p> <p>*&nbsp;adeiladu clymblaid bwerus o&#39;r cyhoedd mwyaf dylanwadol, preifat a mudiadau&nbsp;<span style="line-height: 1.6em;">elusennol i addo i gefnogi&#39;r genhadaeth</span></p> <p>*&nbsp;annog pob plaid wleidyddol i gefnogi targed 2025</p> <p><span style="line-height: 1.6em;">Yn cefnogi&#39;r genhadaeth mae nifer o awduron plant Cymru gan gynnwys Caryl Lewis, Bethan Gwanas, Elin Meek, Manon Steffan Ros, Eurgain Haf, Jon Gower, Jenny Sullivan, Allan Cliff, Dan Anthony, Elen Caldecott, ac maent wedi darparu stor&iuml;au 10-munud y gall rhieni fwynhau darllen gyda&rsquo;u plant.</span></p> <p><span style="line-height: 1.6em;">Dros yr wythnosau nesaf, ac mewn partneriaeth arbennig gyda&rsquo;r glymblaid Darllena.Datblyga, bydd Y Cymro yn cyhoeddi&#39;r&nbsp;straeon sydd wedi eu hysgrifennu yn y Gymraeg gan rai o&rsquo;r awduron yma er mwyn annog plant a&rsquo;u rhieni i fwynhau darllen.</span></p> <p><span style="line-height: 1.6em;">Yn &ocirc;l yr awdures Caryl Lewis roedd y ffaith fod ei rhieni wedi darllen bob nos gyda hi pan yn blentyn wedi arwain at ei datblygiad fel awdur. A hithau yn fam i ddau o blant ifainc erbyn hyn, ame hithau yn olrhain yr un traddodiad: &ldquo;Bob nos fe fyddai mam yn adrodd stori inni yn y gwely. Roedd e&rsquo;n amser arbennig. Amser ni gyda mam heb neb arall yn mynd a&rsquo;i sylw. Roedd y straeon yn meithrin dychymyg. Yn helpu gyda&rsquo;n sgiliau iaith a hefyd yn helpu inni gysgu!</span></p> <p><span style="line-height: 1.6em;">&ldquo;Erbyn hyn dwi&rsquo;n darllen i fy mhlant innau bob nos a hefyd yn ystod y dydd. Dwi newydd gyhoeddi llyfr o&rsquo;r enw Sgleinio&rsquo;r Lleuad. Dyma un o&rsquo;r straeon oeddwn i&rsquo;n ei hadrodd i&rsquo;r plant pan oedden nhw&rsquo;n fach iawn. Stori yw hi am Byrti a Bwbw sy&rsquo;n byw ar y lleuad ac yn ei glanhau. Ond gan fod plant yn rhy brysur i edrych ar y lleuad a&rsquo;i gwerthfawrogi erbyn hyn, mae Byrti a Bwbw yn penderfynu rhoi&rsquo;r gorau i&rsquo;w glanhau.&rdquo;</span></p> <p><span style="line-height: 1.6em;">Ychwanega yr awdur a&#39;r darlledwr Jon Gower: &quot;Mae methu &acirc;&nbsp; darllen yn dda yn broblem sy&#39;n tyfu, yn arbennig, mae&#39;n ymddangos, mewn ardaloedd sydd eisoes yn dioddef anfantais economaidd a chymdeithasol. Mae&#39;n broblem sydd angen ei thaclo er mwyn galluogi ein plant i gael bywydau da sy&rsquo;n llawn boddhad a dyfodol boddhaol.&quot;</span></p> <p>&nbsp;</p> <p>Dywedodd Mary Powell-Chandler, Pennaeth Achub y Plant yng Nghymru, sy&#39;n rhan o&#39;r glymblaid: &quot;Rhaid i ni weithredu nawr i newid y stori ar gyfer ein plant yng Nghymru. Mae Darllena. Datblyga yn ymwneud &acirc; phawb yn dod at ei gilydd i ysgrifennu&rsquo;r bennod nesaf ac i sicrhau bod pob plentyn yn cael cyfle teg a chyfartal i ddysgu darllen yn dda, beth bynnag eu cefndir.</p> <p><span style="line-height: 1.6em;">&quot;Rydym yn cefnogi&#39;r camau y mae Llywodraeth Cymru wedi&#39;u rhoi ar waith drwy ei &lsquo;Rhaglen Lythrennedd Genedlaethol&rsquo; a&rsquo;r ymgyrch &#39;Addysg yn Dechrau yn y Cartref&#39;. Mae hyn yn cynnwys yr ymgyrch &lsquo;Rho amser i ddarllen&rsquo; a lansiwyd yn 2010 sy&rsquo;n hyrwyddo y gwahaniaeth mawr y gall rhieni ei wneud wrth ddarllen gyda&rsquo;u plant am ddim ond deng munud y dydd. Rydym yn gobeithio y bydd y ffaith ein bod ni i gyd yn gweithio gyda&rsquo;n gilydd yn arwain at ganlyniadau gwell ar gyfer ein plant.&quot;</span></p> <p><span style="line-height: 1.6em;">Ychwanega Dr Chris Howard, Cyfarwyddwr Dros Dro, Cymdeithas Genedlaethol y Prifathrawon yng Nghymru (NAHT) sy&#39;n rhan o&#39;r glymblaid: &quot;Mae darllen yn dda yn datgloi y drws i greadigrwydd gydol oes, cyflogaeth a mwynhad o ddysgu. Nid yw deng munud y dydd yn llawer i&#39;w sbario i blentyn ifanc iawn ond mae ysgolion yn sylweddoli bod llawer i&#39;w wneud wrth adeiladu hyder ac ymroddiad yn eu cymunedau ehangach. Mae&#39;r ymgyrch yn cynnig cyfle i ysgogi cefnogaeth i blant sydd ei angen fwyaf a byddai buddugoliaeth ar eu cyfer nhw yn fuddugoliaeth i Gymru.&quot;</span></p> <p><span style="line-height: 1.6em;">Mae Achub y Plant hefyd yn gwahodd teuluoedd i ddigwyddiad rhad ac am ddim yng Nghanolfan Mileniwm Cymru yn ystod gwyliau hanner tymor ar ddydd Iau 30 Hydref i ddathlu popeth sy&#39;n hudolus am ddarllen. Yn ystod y dydd, bydd ystod eang o wynebau enwog gan gynnwys cyflwynydd CBeebies a anwyd yng Nghaerdydd Alex Winters a gwesteion arbennig gan gynnwys y Gruffalo, Winnie&rsquo;r Wrach a Sali Mali yn galw heibio i gyfarfod &acirc; chefnogwyr ifanc.</span></p> <p><span style="line-height: 1.6em;">Am fwy o wybodaeth am Darllena.Datblyga ac i arwyddo&rsquo;r ddeiseb ewch i www.readongeton.org a www.savethechildren.org.uk/reading a dilynwch ni ar Twitter ar #DarllenaDatblyga.</span></p> <p><strong><em><span style="line-height: 1.6em;">I ddarllen y straeon cliciwch ar y linc Darllena.Datblgu sydd ar ohcr chwith Hafan Y Cymro. Mae&#39;r gyntaf gan Caryl Lewis yn cael ei chyhoeddi heddiw.</span></em></strong></p> http://www.y-cymro.com/darllenadatblyga/i/2223/ 2014-10-03T00:00:00+1:00 Stori 1 - Y Tywysog a’r Stor&iuml;wr <p><strong>Y Tywysog a&rsquo;r Stor&iuml;wr<br /> gan Caryl Lewis</strong></p> <p>Amser maith yn &ocirc;l, mewn castell crand, roedd tywysog o&rsquo;r enw Ronald yn byw. Nawr, roedd gan Ronald BOB PETH. Roedd ganddo ffatri melysion ei hun, cogydd i wneud bwyd yn arbennig ar ei gyfer a digon o deganau i lenwi bob stafell yn y castell. Roedd ganddo ddraig anwes yn y selar a hyd yn oed stor&iuml;wr arbennig fyddai&rsquo;n dod i ddweud straeon wrtho bob nos. Nawr, fe dyfodd Ronald i fod yn dywysog bach diog a blin a oedd yn meddwl ei fod yn fwy clyfar na phawb arall.&nbsp;</p> <p>Un noson, ac yntau ar fin mynd i&rsquo;w wely, dyma&rsquo;r hen stor&iuml;wr yn dod ato i ddechrau adrodd stori.&lsquo;O na!,&rsquo; meddai Ronald a oedd y eistedd ar ei wely crand, &lsquo;dim rhagor o straeon!&rsquo; Dwi&rsquo;n rhy hen i gael stori bellach. Dwi wedi cael un bob nos ers imi fod yn fabi a dwi wedi cael llond bol ohonyn nhw!&rsquo; Croesodd Ronald ei freichiau ac edrych ar yr hen stor&iuml;wr. &lsquo;Na!, dwi ddim eisiau clywed UN stori arall. A dweud y gwir, dwi eisiau cael gwared ar bob stori o&rsquo;r wlad. Dim straeon i fi na neb arall byth eto!,&rsquo; meddai&rsquo;n benderfynol. &nbsp;</p> <p>Edrychodd yr hen stor&iuml;wr arno mewn syndod. Roedd yr hen ddyn wedi byw yn y castell erioed ac wedi adrodd straeon i bob tywysog a thywysoges ers cyn co&rsquo;! Suddodd ei galon ond fe allai weld nad oedd Ronald yn mynd i newid ei feddwl. Tynnodd yr hen stor&iuml;wr anadl hir cyn cau&rsquo;r llyfr stori. Yna, dyma fe&rsquo;n estyn i mewn i boced ei g&ocirc;t a thynnu hudlath oddi yno. Dyma fe&rsquo;n sibrwd geiriau hud o dan ei anadl ac yna, er mawr syndod i Ronald, dyma olau yn ymddangos ar ddiwedd yr hudlath. Edrychodd Ronald ar ffenestr yr ystafell ac yn sydyn, dyma hi&rsquo;n ffrwydro ar agor mewn chwa o wynt. A beth oedd tu allan? Wel, miloedd ar filoedd o eiriau bach wrth gwrs. Geiriau a straeon, chwedlau a breuddwydion. Dyma nhw&rsquo;n cael eu sugno i fyny trwy simnai bob t&#375; yn y ddinas. &nbsp;Dyma nhw&rsquo;n cael eu tynnu o dudalennau llyfrau a&rsquo;u sugno o feddyliau bobol a&rsquo;u &nbsp;llusgo drwy&rsquo;r strydoedd tuag at y castell. Gwasgodd Ronald ei ddwylo dros ei glustiau wrth i&rsquo;r gwynt chwipio drwy&rsquo;r ystafell . Yna, dyma&rsquo;r hudlath yn llyncu&rsquo;r straeon i gyd, a chyda &lsquo;SHLWP&rsquo; fawr, fe ddiflannodd pob stori i mewn i hudlath denau&#39;r hen stor&iuml;wr.</p> <p>Wedi gorffen, a&rsquo;r cyfan unwaith eto&rsquo;n dawel, cododd yr hen ddyn, a chydio yn ei ffon a cherdded yn sigledig am allan. Fe wyddai y byddai&rsquo;n rhaid iddo adael y castell a chwilio am rywle arall i fyw a cherddodd allan o&rsquo;r castell a&rsquo;i lyfr yn ei law a&rsquo;r hudlath yn saff yn ei boced. Gwenodd Ronald yn fodlon. Roedd e wrth ei fodd. Dim rhagor o hen straeon dwl a mwy o amser i fwyta melysion a chwarae gyda&#39;i ddraig anwes a&rsquo;i deganau.<br /> Drannoeth roedd hi&rsquo;n dawel iawn yn y ddinas. Doedd gan neb lawer i&rsquo;w ddweud.</p> <p>Byddai&rsquo;r gwragedd yn mynd &acirc;&rsquo;u basgedi i&rsquo;r farchnad i brynu hwn ar llall yn y boreau. Ond doedd dim bwrlwm yn y farchnad. Dim siarad. Dim clonc. Roedd y dynion yn dawel wrth eu gwaith a&rsquo;r plant yn ffaelu&rsquo;n deg &acirc; meddwl am g&ecirc;m i&rsquo;w chwarae. Doedd Ronald heb sylwi, roedd yntau&rsquo;n rhy brysur yn bwyta melysion yn y castell.<br /> Wrth i&rsquo;r diwrnodau droi yn wythnosau, fe aeth pethau o ddrwg i waeth. Gan nad oedd straeon am bobl eraill i&rsquo;w cael, doedd pobl ddim yn deall ei gilydd. Ac oherwydd nad oedden nhw&rsquo;n deall ei gilydd, dechreuodd pobl gwympo mas. Yn araf bach, fe aeth y cwympo mas, yn ymladd ac ar &ocirc;l amser, fe aeth yr ymladd yn ryfel. Nawr, roedd pawb yn y ddinas yn drist ofnadwy. Doedd gan y mamau ddim bwyd i&rsquo;w roi i&rsquo;w plant; roedd y dynion wedi blino ar yr holl ymladd, ac roedd y plant yn ffaelu &acirc; chysgu heb stori i roi cysur yn y nos.</p> <p>Un diwrnod, ar &ocirc;l bwyta pentwr arall o felysion, edrychodd Ronald allan o&rsquo;r ffenestr a gweld fod pawb o&rsquo;r ddinas yn sefyll ar lawnt y castell! Plant a dynion, menywod a merched, yn hen ac ifanc.</p> <p>&nbsp;&lsquo;Ryn ni wedi cael llond bol o fod heb straeon!,&rsquo;meddai nhw&rsquo;n un c&ocirc;r. &lsquo;Mae&rsquo;n rhaid iti adael inni gael straeon. Roedd POPETH yn well pan oedd gennym ni straeon!&rsquo; Edrychodd Ronald arnyn nhw&rsquo;n syn. Yn wir, fe roedd yntau wedi dechrau gweld eisiau ei straeon hefyd. &lsquo;Ond,&rsquo;meddai Ronald, &lsquo;a&rsquo;i lais wedi mynd yn fach fach. Dwi ddim yn gwybod lle mae&rsquo;r Stor&iuml;wr. Nes i ddweud wrtho fe am fynd &acirc;&rsquo;r straeon i gyd!&rsquo; Edrychodd Ronald i lawr ar y wynebau llwydion ac fe wyddai bod rhaid iddo wneud rhywbeth.</p> <p>Yna, dyma Ronald yn galw am ei ddraig anwes ac yn neidio ar ei chefn. Dyma fe&rsquo;n sibrwd yn ei chlust a dyma hi&rsquo;n hedfan i fyny i&rsquo;r awyr. Yn wir, nid oedd Ronald wedi bod allan o&rsquo;r castell am fisoedd ac fe wenodd wrth anadlu&rsquo;r awyr iach. Ond lle oedd y stor&iuml;wr? Dyma Ronald a&rsquo;r ddraig yn hedfan yn &ocirc;l ac ymlaen uwchben y ddinas am hir ond doedd dim s&ocirc;n am yr hen ddyn. Yna, fe hedfanodd y ddau dros goedwigoedd a llynnoedd, dros fynyddoedd a ffriddoedd ac yna, o&rsquo;r diwedd, dyma Ronald yn gweld bwthyn bach gwyngalchog ar gopa mynydd. A beth wyddoch chi, oedd yn dod allan o&rsquo;r simnai? Wel, geiriau bach duon, fel mwg. Dyma&rsquo;r ddraig yn glanio o flaen y bwthyn ac aeth Ronald i gnocio ar y drws. O&rsquo;r diwedd, dyma&rsquo;r Stor&iuml;wr yn dod i&rsquo;w agor.</p> <p>&lsquo;Dwi wedi bod yn ddwl,&rsquo; meddai Ronald. &lsquo;Ma&rsquo;n ddrwg gen i.&rsquo; &nbsp;&lsquo;Dwi ddim yn rhy hen i gael stori. A dweud y gwir&rsquo;, meddai gan wenu ar yr hen ddyn, &lsquo;dwi ddim yn meddwl y bydda i BYTH yn rhy hen i gal stori.&rsquo;</p> <p>A dyma&rsquo;r hen Stor&iuml;wr yn neidio ar gefn y ddraig gyda Ronald ac yn hedfan yn uchel yn &ocirc;l tuag at y castell. Ac wrth i&rsquo;r ddinas ddod i&rsquo;r golwg, dyma&rsquo;r Stor&iuml;wr yn tynnu&rsquo;r hudlath o&rsquo;i boced ac yn arllwys y straeon gyd yn &ocirc;l i&rsquo;r ddinas. Ac ar &ocirc;l hynny, roedd pawb yn hapus. Daeth pobl i ddeall ei gilydd yn well a pheidio &acirc; chwympo mas. Roedd y plant yn mynd i&rsquo;w gwelyau yn gysurus ac fe wrandodd Ronald ar stori bob nos gan yr hen Stor&iuml;wr. Gorchmynnodd Ronald y dylai&rsquo;r ffatri melysion wneud melysion i bob plentyn bach ac fe rannodd ei deganau gyda&rsquo;r plant tlawd yn y ddinas. Do, drwy wrando ar stori bob nos, fe dyfodd Ronald i fod yn dywysog hael a charedig fyddai&rsquo;n cael ei garu gan bawb.</p> <p><strong>Y diwedd.</strong></p> http://www.y-cymro.com/darllenadatblyga/i/2224/ 2014-10-03T00:00:00+1:00 Stori 3 - Cath <p><strong>Cath gan<span style="line-height: 1.6em;">&nbsp;Manon Steffan Ros</span></strong></p> <p>Cathod.</p> <p>Ych a fi! Roeddwn i&rsquo;n eu cas&aacute;u nhw, pob un wan jac ohonyn nhw. Roedd rhai pobol ofn c&#373;n, a rhai eraill yn cas&aacute;u pryfaid cop neu gacwn neu lygod mawr. Ond byddai&rsquo;n well gen i gael fy nghloi mewn ystafell efo clamp o gi anferth, nyth cacwn neu ddwsin o lygod mawr na gorfod bod ar yr un stryd &acirc; chath.</p> <p>&lsquo;Ond ma&rsquo; nhw mor ddel!&rsquo; meddai Mam un diwrnod wedi iddi &lsquo;ngweld i&rsquo;n llamu o lwybr ryw gath ddu ar y ffordd adref o&rsquo;r ysgol. &lsquo;A wnawn nhw mo dy frifo di, Si&ocirc;n. Glywais i &lsquo;rioed am gath yn ymosod ar neb!&rsquo;</p> <p>&lsquo;Dwi&rsquo;m yn licio nhw,&rsquo; atebais yn swta.</p> <p>&lsquo;Ond pam?&rsquo; gofynnodd Mam. &lsquo;Rwyt ti mor ddewr fel arfer!&rsquo;</p> <p>&lsquo;Dydw i ddim yn licio&rsquo;r ffordd maen nhw&rsquo;n symud.&rsquo; Roedd o&rsquo;n anodd esbonio. Roeddwn i&rsquo;n swnio mor wirion. Sut fedrwn i esbonio i Mam fod gweld cath yn stelcian o un ochr i&rsquo;r stryd i&rsquo;r llall yn gwneud i &lsquo;nghalon i gyflymu? Ac yn waeth byth, fod gweld llygaid gloyw cath yn syllu arna i yn ddigon i wneud i mi ddrysu?</p> <p>Roedd &lsquo;na rywbeth mor glyfar amdanyn nhw- dyna oedd yn fy nychryn i yn fwy na dim. Weithiau, pan fyddai Mai, cath drws nesa&rsquo;, yn neidio ar sil ffenest ystafell fyw t&#375; ni, ac yn syllu i mewn ac yn syllu arnom ni drwy&rsquo;r gwydr, roeddwn i&rsquo;n si&#373;r ei bod hi&rsquo;n deall popeth oedd yn mynd ymlaen o&rsquo;i chwmpas. Roedd hi&rsquo;n dal fy llygaid, fel petasai&rsquo;n trio dweud, Dwi&rsquo;n dy wylio di, Sion.</p> <p>&lsquo;Mai druan,&rsquo; meddai Mam, fel petai&rsquo;n medru darllen fy meddwl. &lsquo;Mae hi wedi bod ar goll ers dyddiau. Maen nhw&rsquo;n poeni amdani&rsquo;n ofnadwy.&rsquo; Ac er na fyddwn i&rsquo;n meiddio dweud dim yn uchel, rhaid i mi gyfaddef i mi feddwl, Gobeithio na ddaw&rsquo;r hen gath slei yna byth yn ei h&ocirc;l, wir.</p> <p><span style="line-height: 1.6em;">Ychydig ddyddiau&rsquo;n ddiweddarach, roeddwn i&rsquo;n eistedd yn fy llofft yn chwarae ar y cyfrifiadur. Roedd Mam wedi mynd allan i bigo mwyar duon ar y mynydd, a minnau&rsquo;n mwynhau&rsquo;r llonydd pan ddaeth y s&#373;n mwyaf ofnadwy o&rsquo;r ardd.</span></p> <p>G&ecirc;m gwffio oeddwn i&rsquo;n chwarae, ac mi feddyliais i am ychydig mai dyna oedd yn gyfrifol am y s&#373;n gweiddi. Ond na. Roedd y twrw fel babi bach yn gweiddi, yn uwch na&rsquo;r g&ecirc;m, a rhoddais y cyfrifiadur i un ochr cyn mynd draw at y ffenest.</p> <p>Cyflymodd fy nghalon wrth weld Mai, y gath, yn sefyll ynghanol ein gardd yn mewian fel na chlywais i &lsquo;run cath yn gwneud o&rsquo;r blaen. Heblaw i mi ei gweld hi &acirc;&rsquo;m llygaid fy hun, fyddwn i byth wedi credu fod creadur mor fach yn gallu gwneud ffasiwn dwrw. Roedd hi fel bwystfil o ffilm arswyd neu hunllef, ac yn waeth na hyn i gyd, roedd hi&rsquo;n syllu i fyny ar ffenest fy llofft. Troais i ffwrdd, cyn sylweddoli fod rhywbeth yn anarferol am y gath heddiw. Edrychais arni eto. Roedd hi&rsquo;n sefyll ar sgarff amryliw- sgarff Mam.</p> <p>Wnes i ddim meddwl o gwbl wedyn. Ar &ocirc;l stwffio fy nhraed i mewn i sgidiau rhedeg, allan &acirc; fi i&rsquo;r ardd gefn. Dechreuodd Mai redeg i ffwrdd, ac er bod y ffordd roedd ei chorff yn gwibio a&rsquo;r llygaid craff yn troi i edrych arna i yn ddigon i wneud i mi chwysu mewn dychryn, roedd rhaid i mi ei dilyn.</p> <p>Roedd Mam wedi cwympo, ac roedd hi&rsquo;n eistedd dan wrych, y mwyar duon roedd hi wedi eu hel yn flith draphlith o&rsquo;i chwmpas.</p> <p>&lsquo;Sion!&rsquo; meddai mewn rhyddhad wrth fy ngweld i. Roedd golwg welw arni. &lsquo;Oes gen ti dy ff&ocirc;n? Dwi&rsquo;n meddwl &lsquo;mod i wedi torri &lsquo;nhroed.&rsquo;</p> <p>&lsquo;Be ddigwyddodd?&rsquo; gofynnais gan roi &lsquo;mraich o&rsquo;i chwmpas hi. Byddai&rsquo;n rhaid ffonio ambiwlans- diolch byth bod fy ff&ocirc;n fach yn fy mhoced.</p> <p>&lsquo;Clywed mewian wnes i,&rsquo; esboniodd. &lsquo;a phwyso draw i gael golwg. Roedd Mai yna, wedi cael cathod bach! Mi gollais i &lsquo;nghydbwysedd rhywsut.&rsquo; Cododd Mam y dail ar waelod y berth, a gwelais dri o&rsquo;r creaduriaid bach tlysaf erioed. Roedd Mai yno hefyd, wedi dychwelyd at ei chathod bach yn syth.</p> <p>&lsquo;Fyddwn i byth wedi dod o hyd i chi heblaw am y gath,&rsquo; meddwn wrth ddeialu 999. &lsquo;Dyn a &#373;yr pa mor hir fyddech chi wedi bod yma tasa Mai heb ddod i fy n&ocirc;l i, Mam.&rsquo;</p> <p>Mewiodd Mai, a dal fy llygaid eto fel petai hi&rsquo;n deall yn iawn. Doedd hi ddim yn ymddangos mor ddychrynllyd r&#373;an.</p> <p><span style="line-height: 1.6em;">Ychydig wythnosau wedyn, ar yr un diwrnod y cafodd Mam dynnu&rsquo;r plastar oddi ar ei ff&ecirc;r, daeth aelod newydd i&rsquo;n teulu ni. Moi oedd ei enw fo, ac roedd o&rsquo;n llwyd ac yn ddu gyda llygaid mawr gwyrdd. Roedd ei fasged yn fy llofft i, ond buan iawn y penderfynodd y gath fach ei fod am gysgu ar droed fy ngwely, a dyna lle y cysgodd o byth wedyn. Roeddwn i dal fymryn o&rsquo;i ofn o ar y dechrau, yn enwedig pan roedd o&rsquo;n fach ac yn cripian, ond roedd hi&rsquo;n amhosib peidio gwirioni arno. Weithiau, byddwn yn dychwelyd o&rsquo;r ysgol neu o g&ecirc;m b&ecirc;l droed i weld Moi a Mai yn cysgu ar fy ngwely. Bryd hynny, byddai Mai yn codi ei phen ac yn edrych arna i, ac roedd hi&rsquo;n anodd meddwl &lsquo;mod i wedi ei hofn hi ar un adeg.</span></p> <p>&nbsp;</p> http://www.y-cymro.com/darllenadatblyga/i/2231/ T+1:00